Als uitvaartverzorgers ervaren we regelmatig dat nabestaanden worstelen met talrijke vragen over hoe ze na het overlijden van hun geliefde het afscheid invulling gaan geven. Als we voor de eerste keer contact hebben, zijn nabestaanden vaak al bezig met de muziek voor de kerk of de foto’s voor in het crematorium. Daarbij realiseren mensen zich vaak niet dat er eerst tal van andere zaken geregeld moeten worden. Niet vreemd natuurlijk. De meeste nabestaanden hebben geen ervaring met het regelen van een uitvaart. Daarom deze verhalen om u mee te nemen in de verschillende aspecten van een uitvaart.
Rondom de verzorging van een overledene bestaan heel wat mythes en misverstanden. Sandra Slagveld, overledenenverzorger geeft een kijkje achter de schermen. “Het is niet engof geheimzinnig. Een goede verzorging geeft waardigheid terug aan de overledene.”
De laatste decennia is het verzorgen van een overledene vooral een taak van de uitvaartondernemer geweest.Maar langzaam neemt de behoeftevan nabestaanden weer toe om zelfaanwezig te zijn of mee te helpen bij de verzorging. In de Hoeskamer hebben zijn alle faciliteiten aanwezig om een familie in een huiselijke setting te begeleiden bij de laatste verzorging. “Met de familie bespreken we van tevoren of ze bij de laatste verzorging aanwezig willen zijn”, vertelt Sandra Slagveld.
“We leggen uit wat de opties zijn en geven aan dat alles mag, maar niks moet. Ze kunnen kijken hoe ik de overledene verzorg of ze kunnen er zelf deel van uitmaken. De nabestaanden zitten na het overlijden van een familielid vaak in een bubbel van emoties; het is belangrijk om daar uiterst zorgvuldig mee om te gaan. Dat doe ik door elke stap in het verzorgingsproces te benoemen. Zo valt de angst of spanning bij de familieleden weg. Gelukkig, want het verzorgen van een overledene is de normaalste zaak van de wereld.”
Het voorbereiden van een overledene op de opbaring begint met de medische verzorging. Dat gebeurt niet in het bijzijn van de familie.
“Voor elke overledene gebruiken we incontinentiemateriaal”, legt Sandra uit. “Dan volgt de wondverzorging, waarbij ik onder meer pacemakers of defibrillators verwijder. Daarnaverzorg ik het gezicht. Veel mensen gaan er ten onrechte van uit dat wij de ogen en mond dichtplakken, maar dat is niet zo. Wel leg ik een plastic lensje op het oog, dat zorgtdat de bolling van het oog intact blijft en dat het ooglid vasthoudt. Door middel van een kleine hechting binnensmonds sluit ik de mond, waardoor de overledene er ontspannen uit ziet.” Ook een huidmassage en het bewegen van de armen behoren tot de voorbereidingen. “Die massage maakt soms een wereld van verschil”, vertelt Sandra. “Het is heel mooi om de rust te zien ontstaan, die over de overledene daalt.En het bewegen helpt later bij het aankleden. Ook zo’n hardnekkig misverstand: dat we de botten moeten breken om een overledene te kunnen aankleden. Dat gebeurt dus absoluut niet.”
Als de familie binnenkomt, geeft Sandra eerst uitleg over alle stappen in het proces. “Ik vertel ook hoe de ruimte eruitziet waar de overledene ligt. Anders dan mensen somsdenken, is die ruimte bij ons niet klinisch, maar sfeervol ingericht, met zacht licht en muziek op de achtergrond.” De eerste stap in de verzorging is het aankleden.“Voordat ik het laken terugsla, bereid ik de familie erop voor dat alles wat ze zien normaal is”, zegt Sandra. “Dat geldt voor het incontinentiemateriaal, maar ook voor verkleuringen van de huid. Vervolgens kleden we de overledene van beneden naar boven aan. Bij elke stap laat ik zien hoe het gaat. Als de familie even wil stoppen, kan dat op elk moment.”
Na het aankleden volgt de hand- en gezichtsverzorging. Sandra: “Denk aan scheren, nagels lakken, haren wassen of make-up aanbrengen. Ook daarbij mag de familie helpen.Soms wil bijvoorbeeld de zoon graag zijn vader scheren, als ‘mannen onder elkaar’. Samen zorgen we ervoor dat de overledene er zo herkenbaar en natuurlijk mogelijk uitziet.” Na de gezichts- en handverzorging kan de familie nog aangeven of de overledene sieraden, een rozenkrans of een bril draagt.“Voor het hele proces nemen we uitgebreid de tijd”, zegt Sandra. “Maar ik waak er ook voor dat mensen niet over hun grens gaan. Als de familie te emotioneel of te moe wordt, pakken we een pauze.”
Alle overledenen krijgen dezelfde respectvolle verzorging, benadrukt Sandra. Ook als de familie niet bij de verzorging aanwezig is of als er geen rouwbezoek is gepland. “Een goede verzorging geeft waardigheid terug aan de overledene. Dat brengt mij voldoening. Voor de familie regelen we het zo, dat ook zij die voldoening voelen. Veel familieleden realiseren zich dat de verzorging het laatste is wat ze voor hun dierbare overledene kunnen doen. Een goede begeleiding daarbij creëert rust.Ik ben ervan overtuigd dat een respectvolle verzorging de familie kan helpen bij het afscheid nemen van de overledene en bij het rouwproces.
Het verdriet bij de nabestaanden kan ik niet wegnemen, maar door de laatste fase zo goed mogelijk te begeleiden, kunnen we het wel draaglijker maken.”
Sandra Slagveld
Als houder van het kwaliteitskeurmerk uitvaartzorg, vragen wij nabestaanden naar hun tevredenheid over onze dienstverlening. Wij zijn er enorm trots op dat nabestaanden onze dienstverlening waarderen met een 9,6. Een paar citaten van nabestaanden uit ons klanttevredenheidsonderzoek:
...een plek in de voormalige gemeente Born waar nabestaanden in een warme, intieme en huiselijke sfeer afscheid kunnen nemen van hun overleden dierbaren”